W mojej pracy terapeuty często napotykam na problem asertywności. Bycie zaś asertywnym warto zacząć od uświadomienia sobie własnych praw. Co ważne – na prawa te nie musimy zasłużyć, czy zapracować – przyznajemy je sobie sami.
Prawa asertywne służą obronie naszych osobistych potrzeb.
Najważniejszym indywidualnym prawem człowieka jest jego prawo do bycia sobą. Oznacza to, że może on dysponować swoim czasem, energią i dobrami materialnymi oraz układać sprawy osobiste według własnej woli i zgodnie z własnym interesem, o ile nie narusza on praw innych osób.
Każdy z nas ma właściwe sobie prawa indywidualne. Ponieważ jednak żyjemy z ludźmi, większość naszych indywidualnych praw ma charakter interpersonalny – określa, jak chcemy, a jak nie chcemy być traktowani przez otoczenie.
Różnimy się od siebie, ale mamy to samo prawo – aby swoje stosunki z ludźmi układać zgodnie z własnymi potrzebami, upodobaniami, wartościami.
Brak świadomości swoich praw sprawia, że wielu ludzi czuje się obco poza obszarem swego własnego domu. W urzędach, sklepach, a nawet na ulicach czują się intruzami. Boją się odezwać a konieczność załatwienia czegokolwiek jest dla nich bardzo trudnym wyzwaniem.
Dzieje się tak dlatego, że ludzie w sklepach, urzędach, kinach, przychodniach, też mają swoje prawa i chcą, by ich przestrzegać.
Czasami więc występuje sprzeczność interesów (np. masz prawo być szybko obsłużonym w urzędzie, ale urzędnik ma prawo być zmęczony, masz prawo wziąć urlop w lipcu, ale twoi współpracownicy również, a ktoś musi zostać w pracy).
Pamiętaj jednak, że zachowania asertywne to pomysł na to, jak wykorzystać swoje prawa w kontaktach z innymi, ale tylko do granicy cudzych praw.
A gdy mamy jakiekolwiek wątpliwości, najbezpieczniej jest po prostu zapytać.
Dziedzictwo
Kłopot z prawami asertywnymi wynika także z tego, że często w naszej głowie tkwią silne przekonania na temat uprzejmości i grzeczności, przyswojone w dzieciństwie, które bardziej służą temu, by dbać o prawa innych ludzi niż o nasze własne; często po prostu nam szkodzą.
A oto zestaw przykładowych, błędnych zasad pochodzących z dzieciństwa:
- Przedkładanie swoich potrzeb nad potrzeby innych to samolubstwo.
- Popełnianie błędów to wstyd. Zawsze powinieneś reagować właściwie.
- Powinieneś respektować poglądy innych, zwłaszcza, gdy mają oni władzę. Swoje zdanie zachowań dla siebie. Słuchaj i ucz się.
- Powinieneś być elastyczny i umieć się dostosować. Nieładnie jest kwestionować, to co robią inni.
- Nie powinieneś zabierać innym ich cennego czasu na zajmowanie się twoimi problemami.
- Kiedy ktoś udziela ci rady, traktuj to poważnie. Inni mają przeważnie rację.
- Sama świadomość, że zrobiłeś coś dobrze, jest już nagrodą. Nie bądź chwalipiętą.
- Kiedy usłyszysz komplement, przyjmij go ze skromnością.
- Nie bądź nietowarzyski. Ludzie pomyślą, że ich nie lubisz, jeśli powiesz im, że wolisz przebywać sam, niż w ich towarzystwie.
- Kiedy ktoś jest w kłopocie, zawsze powinieneś pomóc.
- Nieładnie jest zbywać innych. Kiedy zadają pytania, udziel odpowiedzi.
Prawa człowieka wiążące się z asertywnością
-
Masz prawo, do robienia tego, co chcesz – dopóki nie narusza to praw kogoś innego.
-
Masz prawo do zachowania swojej godności przez asertywne zachowanie – nawet jeśli rani to kogoś innego – dopóty, dopóki twoje intencje nie są agresywne, lecz asertywne.
-
Masz prawo do przedstawiania innym swych próśb – dopóty, dopóki uznajesz, że druga osoba ma prawo odmówić.
-
Masz prawo do dokonywania wyborów.
-
Masz prawo do zmiany.
-
Masz prawo do dysponowania swoim czasem, ciałem i własnością.
-
Masz prawo do wyrażania opinii i przekonań.
-
Masz prawo do myślenia dobrze o sobie.
-
Masz prawo do informacji.
-
Masz prawo do niezależności i nieingerencji ze strony innych.
-
Masz prawo do odmowy i sprzeciwu.
-
Masz prawo do poszanowania ze strony innych.
-
Istnieją takie sytuacje między ludźmi, w których prawa nie są oczywiste. Zawsze jednak masz prawo do przedyskutowania tej sprawy z drugą osobą i wyjaśnienia jej.
-
Masz prawo do zachowania się w sposób asertywny lub nieasertywny.
-
Masz prawo do korzystania ze swych praw.
Jeśli podczas lektury stwierdziłeś, że masz trudność w byciu asertywnym może jest to dobry czas, aby rozpocząć pracę terapeutyczną.
Serdecznie zapraszam Cię na sesję terapii w nurcie TSR, o którym przeczytasz więcej tutaj.
Do zobaczenia.
